ضد یخ
ضد یخ ترکیبی از آب مقطر و نوعی الکل است که معمولا رایج ترین آنها اتیلن گلیکول است، زیرا هم ارزان تر است و هم به هر نسبتی با آب مخلوط می شود. اما به تازگی ماده جدیدتری به نام پروپیلن گلیکول به بازار عرضه شده است که گران تر است ولی خطر کمتری دارد.
موتور اتومبیل با سوزاندن سوخت (بنزین یا گازوییل) انرژی زیادی تولید می‌کند. حدود یک سوم این انرژی صرف حرکت کردن خودرو می شود. دو سوم باقیمانده این انرژی به گرما تبدیل می شود.نیمی از این گرما از طریق اگزوز خارج می‌شود، اما نیمی دیگر در محفظه موتور باقی می‌ماند.
در مقابل موتور خودرو باید به روشی خنک شود و این گرما را دفع کند ، در غیر این صورت دمای موتور تا جایی بالا میرود که اجزای فلزی داخل خود را ذوب می کند و پس از مدتی کل موتور را درگیر می کند. برای جلوگیری از این مشکل به مایع خنک‌کننده نیاز است. مایع خنک‌کننده موتور مایعی بر پایه آب است که گرمای موتور را جذب می‌کند.البته خود مایع خنک کننده هم به‌دلیل گرمای موجود در محفظه موتور داغ می‌شود. به‌همین‌دلیل سازوکاری در سیستم خنک‌کننده تعبیه شده است که این مایع را برای خنک‌شدن به رادیاتوری که در قسمت جلوی ماشین قرار دارد منتقل می کند. با حرکت اتومبیل به جلو، هوا در شیارهای رادیاتور که حاوی این مایع خنک‌کننده داغ است جریان می یابد و باعث خنک شدن آن می شود.
تفاوت ضد یخ با مایع خنک کننده
خیلی‌ها مایع خنک‌کننده را با ضد یخ اشتباه می‌گیرند و هر دو را یکی می‌دانند. درحالی که ضد یخ با مایع خنک کننده یکی نیست، بلکه یکی از دو جزء اصلی تشکیل‌دهنده آن است. مایع خنک‌کننده از مخلوط ضد یخ و آب مقطر تشکیل شده است. در گذشته بیشتر از آب خالص برای انتقال حرارت داخلی موتور به رادیاتور استفاده می شد و استفاده از آب خالص مشکلاتی را ایجاد می کرد. محدودیت فاصله بین نقطه انجماد آب (صفر درجه سانتیگراد) تا نقطه جوش آن (یکصد درجه سانتیگراد) باعث میشد که آب به عنوان مایع خنک کننده، کاربرد خود را در دماهای بسیار کم یا بسیار زیاد از دست بدهد. از طرفی قطعات آلمینیومی بدنه موتور در شرایط کارکرد موتور، به اندازه‌ای گرم میشد که مشکل خوردگی به وجود می‌آمد.
کاربرد ضد یخ
ضد یخ ترکیبی از آب مقطر و نوعی الکل است که معمولا رایج ترین آنها اتیلن گلیکول است، زیرا هم ارزان تر است و هم به هر نسبتی با آب مخلوط می شود. اما به تازگی ماده جدیدتری به نام پروپیلن گلیکول به بازار عرضه شده است که گران تر است ولی خطر کمتری دارد.
مواد شیمیایی موجود در ضد یخ مزایای زیادی برای سیستم خنک‌کننده موتور خودرو دارند. یکی از این مزایا که مهم ترین کاربرد ضد یخ است، این است که اجازه نمی دهد مایع خنک کننده درون محفظه موتور در هوای زمستانی یخ بزند.کاربرد دیگر ضد یخ این است که نقطه جوش آب را بالا می برد. به طور کلی ضد یخ:
- از یخ زدگی آب در زمستان جلوگیری می کند.
- از به جوش آمدن آب در تابستان جلوگیری می کند.
- اجازه زنگ زدگی و خوردگی قطعات فلزی موتور را نمی دهد.
- از پوسیدگی قسمت های لاستیکی و پلاستیکی محفظه موتور ممانعت می کند.
- به جلوگیری از الکترولیز مایع خنک کننده کمک می کند.
زمان تعویض ضد یخ
برخی از نشانه‌های مهم کمبود ضد یخ عبارت اند از:
- رایج‌ترین نشانه کمبود ضد یخ در خودرو، بوی شیرین منحصربه فردی است .که در کابین ماشین می پیچد. اگر متوجه چنین بویی شدید،. قسمت زیر پای سمت مسافر را بررسی کنید. وجود هرگونه مایع یا رطوبت در آنجا احتمالا نشانه نشت ضد یخ است.
- از دیگر نشانه های کمبود ضد یخ، مشاهده لایه ای چرب در قسمت داخلی شیشه های ماشین است که اغلب این لایه با کثیفی شیشه ها اشتباه گرفته می شود. تفاوت آن این است .که اگر مشکل از ضدیخ باشد، بعد از تمیزکردن بلافاصله دوباره نمایان می شود.
- نشانه دیگر، ضعیف‌بودن گرمای بخاری است. اگر سطح ضدیخ کم باشد، معمولا باعث می‌شود سیستم گرمایی به‌خوبی کار نکند.این امر مخصوصا در ماه‌های سرد زمستان بیشتر خودش را نشان می‌دهد. چراغ هشدار در داشبورد هم می تواند به شما بگوید .که ضدیخ کم یا خراب شده است.
- از کار افتادن اتوماتیک موتور خودرو هم نشانه ای مهم است. در بیشتر خودروهای جدید قابلیتی وجود دارد که در صورت داغ شدن موتور به دلیل کمبود ضد یخ، به‌طور اتوماتیک موتور را خاموش می کند. این ویژگی کمک می کند موتور به دلیل گرمای زیاد آسیب نبیند. البته بعد از اینکه موتور خنک شد می‌توانید دوباره ماشین را برانید، اما بهتر است هر چه سریع تر به فکر ضدیخ باشید.
- وقتی سطح ضدیخ کاهش می یابد، اتومبیل خیلی سریع تر از حد معمول سوخت مصرف می کند. درحالی‌که در دمای مناسب سوخت به‌شکل مؤثر می سوزد.
انواع ضد یخ
ضد یخ سبز
سال های متمادی فقط یک نوع ضدیخ در بازار وجود داشت و آن همین رنگ سبز آن بود. با پیشرفت فناوری انواع مختلف دیگری از ضدیخ وارد بازار شدند.
ضد یخ OAT
این کلمه مخفف Organic Acid Technology است. این ضدیخ ماندگاری طولانی دارد و برخلاف برخلاف نوع سبز که حدود ۲ تا ۳ سال دوام دارد، این ضدیخ حدود ۵ سال ماندگار است.
ترکیبی یا هیبریدی
این ضدیخ اساسا ترکیبی از ضدیخ سنتی و ضد یخ OAT است. این محصول که با نام HOAT شناخته می‌شود، معمولا با مایع خنک کننده‌ای که درون موتور شما هست هم سازگار است و می توانید بدون توجه به نوع مایع قبلی، این ضد یخ را بعد از رقیق کردن با آب به آن اضافه کنید. این در حالی است که ضد یخ OAT را در صورتی که قبلا از خنک کننده معمولی استفاده کرده باشید، نمی توانید به آن اضافه کنید؛ زیرا این دو با هم سازگار نیستند.
نسبت ضد یخ ماشین و آب موتور
بهترین کار این است که آب و ضدیخ را به نسبت مساوی یعنی ۵۰/۵۰ با هم مخلوط کنید. البته گاهی ضد یخ به‌صورت مخلوط شده و آماده موجود است که به آن مایع خنک کننده می گویند. همیشه توجه داشته باشید که آیا مایع خنک کننده می خرید یا ضد یخ به هیچ عنوان درصد بالاتری از ضدیخ یا همان ضدیخ ۱۰۰٪ را در موتور نریزید ، این کار به موتور خودرو شما آسیب می رساند.